Oluşturulma Tarihi: Mart 11, 2025 12:00
Suriye’de doğu ve kuzeydoğu vilayetlerini büyük oranda kontrol eden Kürt liderliğindeki Suriye Demokratik Güçleri (SDG), ülkenin yeni yönetiminin kurumlarına entegre olmayı kabul etti. Anlaşma, Suriye geçici yönetimi lideri Ahmet Şara ile SDG komutanı Mazlum Abdi tarafından imzalandı. Peki bu anlaşma ile bölgede neler değişecek? Bu durum Suriye’nin ne kadar faydasına olacak? Emekli Deniz Kurmay Albay ve Güvenlik Politikaları Uzmanı Prof. Dr. Celalettin Yavuz Hurriyet.com.tr’yle önemli bilgiler paylaştı.
İmzalanan anlaşma sekiz maddeyi içeriyor. Anlaşmanın birinci maddesinde “Tüm Suriyelilerin siyasi süreç ve devlet kurumlarındaki temsil ile katılımının, etnik ve dini kimliklerine bakılmadan garanti altına aldığı” ifade ediliyor.
İkinci maddede ise “Kürt toplumu, Suriye devletinin ayrılmaz bir parçası” olarak tanınıyor ve “vatandaş olma hakları dahil, tüm anayasal hakları” garanti altına alınıyor. 
‘YENİ SURİYE’NİN İNŞASI İÇİN GERÇEK BİR FIRSAT’
SDG komutanı Mazlum Abdi’nin X hesabından yaptığı açıklamada ise anlaşmanın, “Yeni Suriye’nin inşası için gerçek bir fırsat sunduğu” ifade edildi. Abdi, Suriye halkının adalet ve istikrar beklentisini yansıtan bir geçiş sürecinin garanti edilmesi için “SDG’nin önemli bir dönemde Suriye yönetimiyle birlikte çalıştığını” belirtti.
DİĞER MADDELERDE NELER YER ALIYOR?
Bu anlaşmayla birlikte artık ülkede SDG kontrolü altındaki zengin petrol ve gaz sahalarının kontrolü devlete geçecek. Kuzeydoğu Suriye’deki tüm sivil ve askeri kurumların, sınır kapıları, havaalanları ve petrol ile gaz sahaları da dahil olmak üzere Suriye devleti yönetimine entegre edilecek. Ayrıca SDG, “Suriye’nin güvenliği ve birliğine yönelik her türlü tehditle mücadelede” hükümeti desteklemeyi de kabul etti.
Anlaşma aynı zamanda yerlerinden olan Suriyelilerin, evlerine geri dönüşünün sağlanması başlığını da içeriyor. Maddeler arasında bölünme çağrılarının, nefret söylemlerinin ve Suriye toplumunun tüm bileşenleri arasında fitne çıkarmaya yönelik girişimlerin reddedilmesi de yer alıyor. Anlaşmanın son maddesi ise kurulacak komitelerin anlaşmanın 2025 sonuna kadar hayata geçirilmesi için çalışmasını içeriyor.
‘BU SÜREÇ AHMET ŞARA YÖNETİMİNİN ELİNİ GÜÇLENDİREBİLİR’
Yaşanan sürece dair görüşlerini paylaşan Emekli Deniz Kurmay Albay ve Güvenlik Politikaları Uzmanı Prof. Dr. Celalettin Yavuz, “Suriye’nin kıyı bölgesinde 6 Mart’tan bu yana devam eden çatışmalarda çoğu sivil yüzlerce kişi hayatını kaybetti. Bu süreçte, özellikle Aleviler üzerine rejim güçleri tarafından gerçekleştirilen toplu kıyımlara dair bazı yayınlar yayımlandı. Anladığım kadarıyla, rejim güçlerinin iç güvenlik konusunda tecrübesiz olmaları, orantısız güç kullanımını beraberinde getirdi. Bu durum, tıpkı Esad dönemi sonrası Arap Baharı’nda yaşanan olaylarda olduğu gibi, güvenlik güçlerinin göstericilere karşı aşırı şiddet kullanmasına benzer bir tablo oluşturdu” dedi ve şöyle devam etti:
“Bu çatışmalar sonucunda 1000’in üzerinde insan hayatını kaybetti, bunlardan yaklaşık 200’ü ise silahlı gruplar arasındaki karşılıklı çatışmalar sonucu öldü. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi de bu durum üzerine acil bir toplantı düzenleme kararı almıştı. Böyle bir ortamda, SDG’nin ülkenin yeni yönetiminin kurumlarına entegre olmayı kabul etmesi Şara yönetiminin elini güçlendirebilir.”
TÜRKİYE AÇISINDAN DA ÖNEMLİ BİR GELİŞME
“Her ne kadar anlaşma 8 madde olarak belirtilse de bu anlaşmanın uygulanabilmesi için oluşturulacak yürütme komitesine, anlaşmanın bu yıl sonuna kadar hayata geçirilmesi için çaba göstermesi talimatı verildi” diyen Prof. Dr. Celalettin Yavuz, “Ancak bu durum belirsiz bir noktada da kalıyor; ne zaman hayata geçer, ne zaman gerçekleşir, kestirmek zor” dedi.
Ayrıca Prof. Dr. Celalettin Yavuz, “Eğer bu anlaşma, hiçbir hileye başvurulmadan, zaman kaybı olmadan ve herhangi bir bahane öne sürülmeden uygulanırsa, bu durumda hem Suriye yönetimi hem de Türkiye’nin Suriye’ye girmesi gereksiz hale gelir, yani çatışma ortamı ortadan kalkar. Bu, oldukça önemli bir gelişme” ifadelerini kullandı.
ABD BÖLGEDEN ÇEKİLECEK Mİ?
“Eğer anlaşma böyle ilerlerse, ABD’nin de bölgedeki askerlerini çekmesi söz konusu olacaktır” diyen Prof. Dr. Celalettin Yavuz, “ABD’nin Suriye’den askerlerini çekmesi, hem Türkiye hem de yeni rejim için büyük bir rahatlama sağlayacaktır. Ancak, bu durum İsrail ve İsrail’den destek alan gruplar için olumsuz bir gelişme anlamına gelir. Bu gruplar, geri çekilmek zorunda kalabilir ve en azından bu süreçte, ne yapacaklarını ciddi şekilde düşünmek durumunda kalabilirler. Aynı zamanda bu, onları rejimle ittifak yapmaya da zorlayabilir” ifadelerini kullandı.
UZLAŞMANIN DOLAYLI YOLDAN DA OLSA ÖCALAN’IN MEKTUBUYLA BAĞLANTISI OLABİLİR
Bu sürecin geçtiğimiz günlerde açıklanan bölücü terör örgütü elebaşı Abdullah Öcalan’ın mektubuyla dolaylı bir bağlantısı olduğunu da düşünen Prof. Dr. Celalettin Yavuz, “O mektup da etkili olmuş olabilir. Öte yandan geçtiğimiz günlerde Salih Müslim ile yapılan bir röportajı dinlemiştim. Müslim, “Biz buna olumlu bakıyoruz, ancak bizim muhatabımız Suriye hükümeti” diyerek, görüşmelerin sürdüğünü belirtmişti. Sonuç olarak, görüşmeler ilerledi ve bu anlaşma o yönde bir adım attı. Özetle, PYD ve YPG, Suriye’de yaşayan bir grup olarak, Şam hükümetiyle daha önce de görüşmeler yapmıştı ve bu süreç olumlu sonuçlandı” ifadelerini kullandı.
